Warszawa,28 listopada 2024 r.

Czas na remont programu Czyste Powietrze. W trosce o naszych beneficjentów

Rusza pierwsza du¿a modernizacja programu Czyste Powietrze po 6 latach od jego powstania. Celem tej zmiany jest naprawa programu i zabezpieczenie polskich gospodarstw domowych przed nadu¿yciami, tak by nadal dzia³aæ na rzecz czystego powietrza i ni¿szych rachunków za ogrzewanie dla Polek i Polaków. W ramach programu Czyste Powietrze obecnie Narodowy Fundusz Ochrony ¦rodowiska i Gospodarki Wodnej (NFO¦iGW) skupi siê na pomocy powodzianom i na obs³udze wszystkich z³o¿onych wniosków.

·         28 listopada rozpoczyna siê niezbêdna przerwa w przyjmowaniu nowych wniosków w programie Czyste Powietrze. Wszystkie dotychczas z³o¿one wnioski s± rozpatrywane, wyp³ata dotacji trwa nieprzerwanie.

·         W lepszej, nowej ods³onie program Czyste Powietrze wróci na wiosnê 2025 r. z jasnymi zasadami i nowym ¼ród³em finansowania.

·         Czyste Powietrze nadal trwa, w po³owie grudnia ruszy nabór wniosków na termomodernizacjê domów na terenach województw dotkniêtych powodzi±.

Aby przeprowadziæ potrzebny remont programu Czyste Powietrze i jednocze¶nie uruchomiæ w po³owie grudnia specjalny program skierowany do mieszkañców terenów dotkniêtych powodzi±, NFO¦iGW w uzgodnieniu z Ministerstwem Klimatu i ¦rodowiska podj±³ decyzjê o wprowadzeniu przerwy w przyjmowaniu nowych wniosków przez wojewódzkie fundusze ochrony ¶rodowiska i gospodarki wodnej (WFO¦iGW). Ten czas przerwy zostanie wykorzystany na obs³ugê dotychczas z³o¿onych wniosków – bêdzie to zatem dalej okres intensywnej realizacji programu. Od pocz±tku realizacji programu do WFO¦iGW wp³ynê³o ju¿ ponad 1 milion wniosków na kwotê 37 mld z³, w tym podpisanych umów jest ponad 820 tys. na ok. 26 mld z³. Dotychczas wyp³acono niemal 14 mld z³ dla 650 tys. beneficjentów.

– Naszym najwa¿niejszym celem jest poprawa jako¶ci powietrza, ale tak¿e musimy ochroniæ przed nieuczciwymi wykonawcami i po¶rednikami Polki i Polaków, by nie nara¿aæ ich na konieczno¶æ zwrotu dotacji lub rachunki grozy. Jednocze¶nie w ramach programu Czyste Powietrze, skupiamy siê teraz na tak wa¿nej pomocy dla mieszkañców województw dotkniêtych powodzi±. Zabezpieczyli¶my na ten cel 300 milionów z³otych – mówi Dorota Zawadzka-Stêpniak, prezes zarz±du Narodowego Funduszu Ochrony ¦rodowiska i Gospodarki Wodnej.

300 mln z³ dla powodzian

NFO¦iGW, we wspó³pracy z MKi¦, przygotowa³ w ramach programu Czyste Powietrze specjalny program dotacji do termomodernizacji domów w czterech województwach dotkniêtych powodzi±: dolno¶l±skim, lubuskim, opolskim i ¶l±skim. Zabezpieczono na ten cel 300 mln z³. Program przewiduje uproszczon±, skrócon± procedurê wnioskowania o dotacje. Nabór wniosków od powodzian rozpocznie siê w po³owie grudnia.

Nowe ¼ród³a finansowania

Jesieni± 2023 r. program Czyste Powietrze nie mia³ zapewnionego finansowania. Obecny rz±d odblokowa³ w styczniu br.  ¶rodki z KPO – 13,9 mld z³ oraz w kwietniu z FEnIKS – 7,6 mld z³. Teraz trwaj± prace nad d³ugofalowym planem finansowania programu. Przygotowywany jest wniosek do Europejskiego Banku Inwestycyjnego na kwotê 10 mld z³ z Funduszu Modernizacyjnego, która umo¿liwi finansowanie programu po wykorzystaniu ¶rodków FEnIKS.

Czyste Powietrze ma s³u¿yæ przede wszystkim spo³eczeñstwu

– Chcemy po³o¿yæ kres nadu¿yciom w programie Czyste Powietrze. Przeprowadzili¶my wzmo¿one kontrole, skutki nieprawid³owo¶ci to oddawane dotacje (wraz z odsetkami) lub zmniejszenie dofinansowania. Trzeba skoñczyæ  ze 100-procentowym dofinansowaniem na kilka domów, z wielokrotnym zawy¿aniem rachunków przez nieuczciwych wykonawców za us³ugi i materia³y, z wymuszaniem  pe³nomocnictwa, na podstawie którego firmy dostawa³y zaliczkê na swój rachunek, znika³y z rynku, a ca³a odpowiedzialno¶æ spada³a na nie¶wiadomego beneficjenta – wyja¶nia zastêpca prezesa zarz±du NFO¦iGW Robert Gajda.

Od kilku miesiêcy trwa kompleksowy przegl±d programu Czyste Powietrze, którego elementem by³y m.in. analizy i konsultacje ukierunkowane na wypracowanie za³o¿eñ nowego Czystego Powietrza. W dyskusji udzia³ wziê³o ok. 200 osób, w drugim etapie konsultacji nowa tre¶æ programu bêdzie przedstawiona opinii publicznej. Finaln± wersjê nowych zasad w Czystym Powietrzu poznamy jeszcze w tym roku.

Kluczowe reformy w programie

Nowe regu³y Czystego Powietrza obejm±:

·         obowi±zek wyp³aty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy;

·         limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów;

·         dotacje dla rzeczywi¶cie najubo¿szych;

·         uzyskanie okre¶lonego standardu energetycznego w wyniku realizacji inwestycji;

·         wiêcej kontroli na miejscu i pod okiem na firmy, które bêd± przy³apane na nieuprawnionym dzia³aniu.

W systemie pojawi± siê operatorzy, którymi bêd± tak¿e gminy wspieraj±ce gospodarstwa domowe w przeprowadzeniu inwestycji od jej planowania po rozliczenie. To pomo¿e unikn±æ zagro¿eñ zwi±zanych z naci±gaczami i poprawi efektywno¶æ termomodernizacji, a wiêc da wiêksz± pewno¶æ ni¿szych rachunków za ogrzewanie. W dalszych planach jest te¿ lista rekomendowanych wykonawców, czyli sprawdzonych firm.

– Upro¶cimy proces pozyskania finansowania, by ³atwiej mo¿na by³o skorzystaæ ze wsparcia. Przyspieszymy te¿ obs³ugê wniosków i rozliczenie, by szybciej pieni±dze trafia³y na konta Polek i Polaków. Dziêki reformie, nowe Czyste Powietrze bêdzie kontynuowane na lepszych, zdrowych zasadach, tak by nadal dzia³aæ na rzecz czystego powietrza i ni¿szych rachunków za ogrzewanie – podsumowuje Robert Gajda.

Komitet Koordynacyjny programu Czyste Powietrze

Ponadto resort klimatu planuje powo³aæ rz±dowy Komitet Koordynacyjny, który pomo¿e synchronizowaæ dzia³ania administracji publicznej, by zwiêkszyæ skuteczno¶æ podejmowanych dzia³añ w ramach programu Czyste Powietrze.

czystepowietrze.gov.pl